صنعتی سازی استحصال عناصر نادر خاکی، با اتکا به ظرفیت و دانش داخلی امکان پذیر است/ پایلوت افتتاح شده، در استحصال عناصر استراتژیک با عیارهای بسیار پایین انعطاف پذیری دارد

به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، غلامرضا ملاطاهری با بیان این مطلب اظهار داشت: طرح عناصر نادر خاکی از سال 94 در ایمیدرو شروع به کار کرد و با توجه به عقب ماندگی این حوزه، تلاش شد تا سرعت اجرای طرح در 2 حوزه اکتشاف و فرآوری افزایش یابد.
وی ادامه داد: عملیات اکتشافی در 24 هزار کیلومتر مربع در منطقه ایران مرکزی آغاز و در آن 2 محدوده گزستان ( با ذخیره ۶۰ میلیون تن و عیار یک دهم درصد ) و آنومالی شماره 5 ساغند (باذخیره ۲۰ میلیون تن و عیار دو دهم درصد) اکتشاف شد.

دستیابی به دانش بومی با متخصصان داخلی
مدیر آموزش، پژوهش و فناوری ایمیدرو و مجری طرح عناصر نادر خاکی با بیان اینکه تکنولوژی استحصال عناصر نادر خاکی بسیار پیچیده و دانش فنی آن در اختیار تعداد محدودی از کشورها است، تصریح کرد: طی سال 94-95 با بهره گیری از متخصصان کشورمان، به دانش فنی این عناصر در مقیاس آزمایشگاهی دست یافتیم.
وی افزود: با استفاده از متخصصان مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران و مشاوران متخصص نیز پایلوت استحصال عناصر نادر خاکی و استراتژیک را به ظرفیت 2 تن راه اندازی کردیم.
ملاطاهری در عین حال گفت: با توجه به پایین بودن عیار ذخایر، زمانی زنجیره دانش فنی کامل می شود که ما بتوانیم این مواد را در مقیاس نیمه صنعتی و در یک مدار پیوسته استحصال کنیم.
وی افزود: پایلوت افتتاح شده، انعطاف پذیری بالایی در استحصال عناصر استراتژیک با عیارهای بسیار پایین یا بسیار بالا را دارد و با توجه به اینکه از روش های مختلف فراوری از جمله روش های فیزیکی و هیدرومتالورژی در آن استفاده شده، امکان حذف همه ناخالصی ها را دارد.

ظرفیت مقیاس صنعتی
مجری طرح عناصر نادر خاکی گفت: از داده های این پایلوت می توان برای انجام عملیات طراحی و مطالعات فنی اقتصادی استفاده کرد. وی افزود: درصورتی که تصمیم به تولید عناصر استراتژیک گرفته شود این امکان در مقیاس صنعتی وجود خواهد داشت. البته باید این ذخایر را از نظر استراتژیک بودن، شناسایی و امکان سنجی فرآوری آنها را بررسی کنیم تا هر زمان که ضرورت پیدا کند بتوانیم نسبت به تولید آنها اقدام کنیم.
ملاطاهری خاطرنشان کرد: با توجه به مطالعات اکتشافی انجام شده تاکنون، عناصر نادر خاکی کشور اغلب همراه سایر عناصر از قبیل آهن، تیتان، فسفات و مواد پرتوزا بوده و غنی شدگی ضعیفی دارند.
وی ادامه داد: از این رو، تولید این عناصر برای صادرات، بدون مزیت رقابتی است و در صورت ضرورت، تنها برای بازارهای داخلی باید تولید شوند.

فعال شدن صنایع پایین دستی

مجری طرح عناصر نادر خاکی با بیان اینکه تولید این عناصر موجب فعال شدن صنایع پایین دستی است، اذعان داشت: در حال حاضر، 180 تن عناصر نادر خاکی به صورت مستقیم برای مصرف در صنایع شیشه سازی، آلیاژها و کاتالیست های خودرو، وارد کشور می شود. در صورتی که واردات غیر مستقیم این عناصر تا ۱۸۰۰ تن در سال، در آهن ربا ها و کاتالیست های پتروشیمی، پالایشگاه ها و باطری ها انجام می شود.
وی ادامه داد: با توجه به نیاز این صنایع، در صورت ضرورت و تصمیم به تولید این عناصر، می توان ظرفیت واحد صنعتی را تا 500 هزار تن کانسنگ در سال در نظر گرفت. البته در صورت افزایش ذخایر آنومالی 5 ساغند، این میزان ظرفیت قابل افزایش است.

چین رتبه نخست تولید و صادرات عناصر نادر خاکی
ملاطاهری گفت: چین از نظر میزان ذخایر و تولید عناصر نادر خاکی، رتبه نخست را دارد به طوری که از 170 هزار تن تقاضای جهانی طی سال گذشته میلادی، 80 درصد ان را تامین کرد.
وی ادامه داد: در جنگ تجاری چین و آمریکا، تحریم این عناصر توسط چین موجب کوتاه آمدن آمریکا از مواضع خود شد. در چنین مواقعی، قیمت هر کیلوگرم عناصر نادر خاکی سبک از 5 دلار به حدود ۱۰۰ دلار افزایش می یابد. میزان کل ذخایر عناصر نادر خاکی در جهان حدود 120 میلیون تن است و پس از چین، آمریکا و ژاپن، بیشترین مصرف عناصر نادر خاکی را دارند.