نگاهی علمی به احیاء و فعال سازی معادن کوچک مقیاس کشور بر مبنای تحلیل تجارب جهانی

به دلیل نو بودن موضوع و نیاز به تعریف استانداردهای لازم، مقایسه و استفاده از تجربیات جهانی ضروری بود از حضور دانشگاهیان و مراجع آکادمیک نیز استفاده شود. در همین راستا طی تفاهم نامه ای با دانشگاه بین المللی امام خمینی برنامه های اولیه و تعریف پروپوزال انجام و برنامه مطالعاتی مذکور با عنوان "مبنای تحلیل تجارب جهانی و توسعه فرآوری موبایل مواد معدنی کشور" از طریق فراخوان در سامانه ساتع (سامانه اجرایی تقاضا و عرضه پژوهش و فناوری) منتشر شد.
طی 5 فاز مطالعاتی گزارش نهایی شامل: (تحلیل وضعیت معادن کوچک و فرآوری کوچک مقیاس در دنیا، تحلیل وضعیت فعلی و عارضه‌یابی بهره برداری از معادن کوچک و غیرفعال ایران، بررسی تجربیات موفق در ایران و نحوه پیاده سازی آنها، مطالعات میدانی امکان توسعه فرآوری موبایل در جهت فعال‌سازی ذخایر کوچک کشور و تدوین برنامه‌های جامع فعال‌سازی معادن کوچک و غیرفعال) به دفتر طرح احیا ارائه شد.
در ادامه پژوهش فوق و کارهای تحقیقاتی انجام شده تعدادی عنوان جدید مقاله علمی نیز استخراج شد که دو عنوان منتشر شده به شرح زیر است:
1- طبقه بندی پیشنهادی برای معادن ایران با تأکید بر معادن کوچک مقیاس در فصلنامه علوم زمین (دوره سی و یکم، شماره 3 )
2- Application of data mining in Iran’s Artisanal and Small-Scale mines challenges analysis در ژورنال ساینس دایرکت (Elsevier- Resource Policy) چاپ شد.

از مهمترین اقدامات طرح پژوهشی مذکور نیز، ارائه برنامه های راهبردی پیشنهادی برای فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس با توجه به ساختار اداری و شرایط موجود در کشور است که شامل 82 راهکار نهایی متناسب با ساختار فعلی و برای تبیین جایگاه معادن کوچک و متوسط کشور ارائه شد که در صورت پیاده سازی این راهکارها اکثر معادن کشور تعیین تکلیف و به چرخه تولید و اشتغال باز خواهند گشت.
از 82 راهکار پیشنهادی ارائه شده جهت پیاده سازی آنها ، برای 56 راهکار متولی اجرا وزارت صمت کشور، 14 راهکار ایمیدرو، 7 راهکار سازمان نظام مهندسی کشور، 3 راهکار شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (مجری طرح) و بخشی از آن معادن بزرگ و شرکت های بزرگ معدنی کشور و تشکل ها معرفی شده است.
لازم به ذکر است نقش محوری وزارت صمت و همکاری آن در خصوص احیاء، فعال سازی و توسعه معادن کشور قابل ملاحظه است.
درج و طرح موضوع معادن کوچک مقیاس در رسانه های تخصصی و سایت های پژوهشی موجب هدایت دانش آموختگان جدید برای تعریف پروژه و طرح های مرتبط با معادن کوچک شده و زنجیره مطالعات آکادمیک را در این راستا تقویت خواهد کرد.
شرکت های دانش بنیان نیز کلید واژه های تخصصی برای تعریف نیازهای مرتبط با معدن را از طریق این مقاله های علمی رصد کرده و قطعاً می توان در آینده معرفی محصولات جدید در این چرخه را نظاره گر بود. لازم به ذکر است طی مدت فعالیت طرح احیا، سه کتاب با عنوان "نوآوری باز در معادن" ، "گوهر سنگ های ایران و خاورمیانه و کانی های کلکسیونی ایران" و "معدنکار کوچک" در راستای تقویت اطلاع رسانی و توسعه شبکه تخصصی و فرهنگ سازی مرتبط با معدن به پیشنهاد طرح احیا، فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس و حمایت شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران منتشر شده که امید است این موضوع نیز در جامعه بخش معدن ادامه داشته باشد.
رضا عظیمی، مجری طرح احیا، فعال سازی و توسعه معادن کوچک