سازمــان توسعـه و نوســـازی
معادن و صنایع معدنی ایران

در ادامه این مطلب می خوانیم: در این دوران سه ساله، ایمیدرو در بخش معدن و صنایع معدنی، با همت مدیران، بدنه کارشناسی و مشارکت بخش خصوصی، توانست مشکلاتی که به طور عمده ناشی از تصمیمات مدیریتی دوره قبل بود را پشت سر گذارد. در واقع اجرای وظایف یک سازمان بزرگ که نقش راهبری حوزه معدن و صنایع معدنی کشور را برعهده دارد، در شرایطی که انبوهی از برنامه های نیمه تمام و گاه غیرکارشناسی را بر دوش دارد، امکانپذیر نبود. هر چند این چالش در دیگر بخش های اقتصادی نیز قابل مشاهده بوده است.
شاید بتوان مهم ترین آن را طرح های «فولادهای استانی» دانست. طرح هایی که امید فراوان نزد مردمان این سرزمین ایجاد کرده بود اما در مشکلات منطقه ای، مالی و بانکی، زیربنایی و... دست و پا می زد. یکی از اقداماتی که ایمیدرو از نیمه دوم سال 92 به عنوان اولویت پیش رو قرار داد، طراحی، تدوین و اجرای استراتژی متناسب با واقعیت های کشور و چشم انداز توسعه بود.
این مهم به سرعت اجرایی شد به صورتی که ابتدا با عارضه یابی مشکلات گذشته و پیش رو، برنامه هایی برای اصلاح امور به اجرا گذاشته شد. از همین رو طرح های استانی فولاد، با وجود کمبود شدید منابع مالی، با مشارکت گرفتن از هلدینگ های بزرگ بخش خصوصی، دوباره فعال شدند و امید را نزد اهالی این سرزمین زنده کردند.
این در شرایطی بود که در دولت گذشته بیش از 21 هزار میلیارد تومان از سهام شرکت های زیرپوشش این سازمان به شرکت هایی واگذار شده بود که به طور عمده تخصصی در بخش معدن و صنایع معدنی نداشتند در حالی که منابع حاصل از واگذاری ها نیز در اختیار ایمیدرو قرار نگرفت. به همین سبب ایمیدرو از منابع مالی تهی شده بود.
با این حال، این سازمان باید با نگاهی به برنامه های توسعه حوزه معدن و صنایع معدنی، زمینه سازی آن اهداف را آغاز می کرد بنابراین از ابتدای سال 93 طرح بزرگ اکتشاف در 21 استان کشور به اجرا درآمد تا پشتوانه ای برای تولیدات معدنی و زنجیره مربوط به آن شود. این طرح 250 هزار کیلومتر مربع از مساحت کشور را دربرگرفت که حاصل آن اکتشاف صدها میلیون تن سنگ آهن، زغال سنگ و... است. همچنین کشف ده ها تن ذخیره جدید طلا و عناصر نادر خاکی و پلی متال، از نتایج اولیه این طرح به شمار می آید.
در این زمینه، سال گذشته نخستین شمش عناصر نادر خاکی نیز با حضور دو تن از معاونان رییس جمهوری تولید شد. در این مدت، ایمیدرو میراث دار بیش از 30 طرح نیمه تمام و راکد بخش معدن و صنایع معدنی شده بود که این پروژه ها، با برنامه ریزی انجام شده، در یک زمان بندی مشخص، فعالیت اجرایی را از سرگرفتند در حالی که برخی از آنها همچون تیتانیوم و نفلین سینیت، دچار وقفه ای بیش از دو دهه بودند.
در این برنامه طرح هایی در حوزه های طلا، آلومینیوم، سنگ آهن، فولاد، زغال سنگ و... با سرمایه 24 هزار میلیارد تومانی، در مدار فعالیت اجرایی قرار گرفتند. راه اندازی کارخانه طلای زرشوران -که به عنوان بزرگترین تولیدکننده شمش این فلز گرانبها در کشور شناخته می شود- در کنار آغاز عملیات اجرایی بزرگترین طرح آلومینیوم (آلومینیوم جنوب)، پالایشگاه قطران زرند و... از جمله اقدامات اساسی ایمیدرو در دولت تدبیر و امید به شمار می آید.
نکته قابل توجه در تامین مالی طرح ها اینکه بیش از 80درصد از این رقم با استفاده از توان بخش خصوصی تامین شده است. ایمیدرو با این برنامه در واقع گامی عملی و به دور از شعار، در راستای اقتصاد مقاومتی برداشت. توفیقاتی که این سازمان در مدت مورد اشاره داشت، نشات گرفته از نگرش و عملگرایی است که دولت یازدهم و دستگاه دیپلماسی از خود نشان داده است.
مذاکرات و همکاری های بین المللی بخش معدن و صنایع معدنی در طول 3 سال گذشته، با ده ها شرکت خارجی معتبر و تراز اول دنیا، منعکس کننده این واقعیت است. با این توضیح که در طول 3 سال گذشته، جریان همکاری معکوس شده و این شرکت های معتبر خارجی بوده اند که خواهان همکاری با ایران شده اند. اکنون تعداد زیادی از شرکت های فولادی، آلومینیوم، زغال سنگ، طلا و همچنین حوزه های دیگر در نوبت همکاری با ایران هستند هرچند سال گذشته بخشی از این برنامه در حوزه فولاد، عملی شد و ایمیدرو و دانیلی از ایتالیا، شرکتی مشترک تاسیس کرده اند تا به اجرای طرح های زنجیره فولاد در سواحل جنوبی ایران بپردازند. استفاده از ظرفیت مناطق جنوبی کشور از برنامه هایی است که سازمان ایمیدرو در 3 سال اخیر آن را آغاز کرده است.
مناطق ویژه صنایع انرژی بر لامِرد در استان فارس و پارسیان در استان هرمزگان از این جمله اند که به طور عمده بر پایه صادرات بنا نهاده شده اند. پیش تر نیز منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس با استقرار صنایع فولاد، آلومینیوم و... آغازگر فعال سازی ظرفیت سواحل جنوبی کشور شده بود. در این مناطق ایمیدرو، با ارائه خدمات زیرساختی، از سرمایه گذاران دعوت کرده تا صنایع بزرگ معدنی را راه اندازی کنند. در کنار این دو منطقه جدید، ایمیدرو برنامه ای نیز برای استقرار صنایع معدنی در سواحل چابهار دارد که مقدمات آن فراهم شده و اقداماتی نیز برای آن انجام شده است به طوری که با مشارکت سرمایه گذاران خارجی و داخلی، کارخانه های عظیم فولاد، آلومینیوم و... در آن منطقه احداث و شرایط برای تولید صادرات محور فراهم شود.
در بخش پایانی این مطالب باید نوید داد که از سال جاری برنامه راه اندازی طرح های مهم از جمله فولادهای استانی، طرح های تولید کنسانتره و گندله سنگ آهن و... وارد مدار تولید می شوند و بدین ترتیب، نهالی که در ابتدای دولت یازدهم کاشته شده در حال ثمره دادن است. این خبر به مفهوم ایجاد اشتغال جدید، درآمدزایی، تغییر سیمای اجتماعی و اقتصادی مناطق معدنی است.
برنامه هایی که به همت مجموعه ای از مدیران و کارشناسان این مرز و بوم به بار نشسته و در عین حال گامی استوار برای ایجاد سدی در برابر خام فروشی است. به عبارتی مواد اولیه این سرزمین، صرف توسعه و تولید و ایجاد ارزش افزوده در داخل و ارزآوری برای اقتصاد کشور می شود که خود حرکتی رو به جلو در اقتصاد مقاومتی است.
*منبع: روزنامه صمت، 16 شهریور 1395