سازمــان توسعـه و نوســـازی
معادن و صنایع معدنی ایران

پیش بینی می شود که افریقای جنوبی 3.1 میلیون تن در سال جاری فروکروم تولید کند. در سال 2012 این کشور جایگاه نخست خود به عنوان بزرگترین تولیدکننده در جهان را به چین واگذار کرد.
پس از آن افریقای جنوبی 2.5 میلیون تن تولید داشت در حالی که تولید چین به 3.2 میلیون تن رسید. در سال 2013 این فاصله افزایش یافت به طوری که چین 3.8 میلیون تن و افریقای جنوبی 2.5 میلیون تن تولید کرد. پیش بینی می شود که چین امسال 4 میلیون تن فروکروم تولید کند.
در زمینه فروکروم افریقای جنوبی بزرگترین صادرکننده به میزان تقریبی 525 هزار و 500 تن در سال 2013 بود.
بنا به گزارش سازمان ملل ، افریقای جنوبی نیز یکی از بزرگترین صادرکنندگان سنگ منگنز است. علاوه بر این این کشور مهمترین تولیدکننده فرووانادیوم است به طوری که شرکت اورازهای ولداستیل و وانادیوم یکی از بزرگترین تولیدکنندگان در جهان است که حجم فروش آن در سال 2013 به رکورد 5000 تن رسید.
به نظر می رسد که تا حدی امسال در بازار فروکروم افریقای جنوبی امیدواری در حال شکل گیری است یا حداقل چشم انداز نومیدانه بسیار اندکی در مقایسه با سال های اخیر وجود دارد. بعضی از تولیدکنندگان مانند شرکت بین المللی فرومتالز (IFM ) سود قابل ملاحظه ای بدست آورده اند.
صدور بلاانقطاع و فزاینده سنگ کروم با گرید پایین تر UG2 که روند قیمت را تعیین می کند همچنان ادامه دارد. اگر چه آمار صادراتی افریقای جنوبی نشان می دهد که صادرات سنگ و فروکروم به چین و اروپا در سه ماه دوم سال 2014 به دلیل اعتصاب های طولانی که به تولیدکنندگان UG2 در نیمه نخست سال لطمه وارد کرد، کاهش یافته است.

تاثیرات اعتصاب
تحلیلگران تخمین می زنند این اعتصابات که تقریبا شش ماه ادامه داشت، موجب شد که در ماه های آوریل و مه 450 هزار تن سنگ کروم از بازارهای صادراتی خارج شود و در نتیجه صادرات سنگ کروم از افریقای جنوبی به چین با اندکی کاهش به 1.52 میلیون تن در سه ماه دوم در مقایسه با 1.54 میلیون تن در سه ماه نخست سال 2014 رسید. اما در سه ماه سوم به صورت تخمینی 1.25 میلیون تن سنگ کروم از افریقای جنوبی به چین صادر شده که بیانگر آثار و اعتصابات پس از تهی شدن موجودی انبارها و تعلیق در شروع مجدد تولید کامل معادن است.
مشاوران موسسه Core می گویند ابتدا انتظار نمی رفت که به صورت بیع متقابل از نیروگاه Eskom برق خریداری شود که نتیجه کار این بود فروکروم بیشتری برای تغلیظ در داخل مصرف شده و ثانیا معادن پلاتین نتوانند به تولید کامل برسند.
علاوه بر این اعتصابات بر روی تولید فروکروم داخلی نیز تاثیر گذاشته و در نتیجه از میزان صادرات نیز کاسته است. آمار نشان می دهد که میزان صادرات فروکروم افریقای جنوبی به چین در سه ماه دوم 2014 به 361 هزار و 191 تن رسید که در سه ماه اول میزان آن 377 هزار و 158 تن بود و صادرات در سه ماه دوم به اروپا در مقایسه با 153 هزار و 697 تن در سه ماه نخست به 134 هزار و 132 تن کاهش یافت.
سهم بازار فروش فروکروم افریقای جنوبی به چین در سه ماه نخست 2014 از 53 درصد به 63 درصد کاهش یافت که احتمالا در حد قابل توجهی ترکیه جایگاه افریقای جنوبی را گرفته باشد که صادراتش را به چین در سه ماه دوم به 75 هزار تن رسانید.
از سال 2007 تولیدکنندگان فروکروم افریقای جنوبی اقداماتی را برای ممانعت از صدور فروکروم به چین بخصوص از نوع یا گرید ارزان تر UG2 آن انجام داده اند که این امکان را به چین داد بیشترین فروکروم خود را در داخل تولید کند و کمتر به واردات از افریقای جنوبی متکی باشد.
تولیدکنندگان فروکروم دلیل اصلی از دست دادن بازار چین را صادرات خود سنگ UG2 به چین می دانند. به هر صورت صادرات سنگ UG2 در حال حاضر بخشی از چشم انداز بازار است.
تولیدکنندگان فروآلیاژ افریقای جنوبی در نهایت راهبردهای بهره برداری خود را با واقعیت های جدید بازار منطبق کردند. یک راهبرد که شرکت IFM اخیرا اتخاذ کرده ، افزایش مصرف UG2 با عیار پایین تر و استفاده از سنگ LG6 گران تری است که در لایه های عمیق تری قرار گرفته و معادن آن در مالکیت تولیدکنندگان فروکروم قرار دارد. این راهبردی کمکی اقتصادی به شرکت IFM است که در کنار سایر اقدامات برای کاهش هزینه ها میزان سوددهی آن را به 3.75 میلیون دلار در سال مالی 2014 رساند و این در حالی است که در سال مالی قبل آن یعنی قبل از اتخاذ این تصمیم حدود 4 میلیون دلار متضرر شده بود.
تحلیلگران می گویند شرکت هایی که بتوانند هزینه های بهره برداری خود را پایین نگهدارند، قادر به ادامه حیات خواهند بود. سایر تولیدکنندگان محصول خاصی را در بازار برگزیده اند. گروه آفاراک در اروپا بر روی تولیدکنندگان فولاد ضد زنگ مخصوص تمرکز دارد که محصولات پرکربن و کم گوگرد تولیدکنندگان فروکروم را می خرند.
گروه آفاراک هم در جریان راه اندازی یک کنورتور و واحد دانه بندی در واحد ذوب Mogale خود است تا با تولید محصول کم گوگرد و کربن متوسط دسترسی شرکت به بازار محصولات خاص را تسهیل بخشد. مدیرعامل شرکت می گوید ما امیدواریم که با این کنورتور سهم بیشتری از بازار را که در حال حاضر ما در آن فعالیت می کنیم، بدست آوریم.
شرکت آفاراک در حال حاضر حدود 48 هزار تن در سال فروکروم پرکربن تولید می کند و در نظر دارد با این کنورتور 18 هزار تن در سال محصول با کربن متوسط و 30 هزار تن در سال محصول پرکربن تولید کند.
مدیر شرکت آفاراک ( Afarak) اضافه می کند ما در حال بررسی کاهش کربن به میزان چند درصد در بخشی از تولید محصول پرکربن خود هستیم تا محصولی را تولید کنیم که در حد واسط فروکروم پرکربن و کربن متوسط که شرکت آفاراک تولید می کند، قرار می گیرد.

طرح های توسعه
بعضی از تولیدکنندگان ظرفیت های خود را بازسازی و توسعه داده اند. بزرگترین تولیدکننده فروکروم یعنی شرکت گلنگور از طریق سرمایه گذاری مشترک با شرکت Merafe به ظرفیت خود می افزاید که حاصل این همکاری راه اندازی یک کارخانه فروکروم "لاین 2 " با ظرفیت 360 هزار تن در سال است که مجموع ظرفیت نصب شده سرمایه گذاری مشترک را به 2.3 میلیون تن در سال افزایش داده است. نخستین کوره "لاین 2" تولیدش را در پایان ماه آوریل آغاز و دومین کوره اش را در پایان ماه مه راه اندازی کرد.
سایر تولیدکنندگان داخلی شامل شرکت هرنیک دارای چهار کوره با ظرفیت بهره برداری 420 هزار تن در سال و کارخانه تاریسا مینرالز که هنوز در مرحله فاز افزایش ظرفیت است و درنظر دارد کروم شارژی در معدن و کارخانه اش در سال 2016 تولید کند. این کارخانه دارای 3.6 میلیون تن در سال ظرفیت تولید کنسانتره فلزات گروه کروم و پلاتین است. سامانکور دارای 1.2 میلیون تن در سال ظرفیت ذوب فروکروم است.
با وجود کاهش عرضه سنگ در بازار ناشی از اعتصابات تولیدکنندگان پلاتین در ابتدای سال جاری قیمت های فروکروم تحت فشار قرار گرفته است. یکی از دلایل این است که اجرای طرح های توسعه فروکروم چین کندتر شده است. واقعیت این است که تقاضا و قیمت ها تنزل پیدا است ؛ بنابر این بهره برداری از این ظرفیت ها در سطح پایینی صورت می پذیرد.
قیمت های فروکروم در سال 2014 نسبت به سال 2013 بهبود یافته اما در ماه اکتبر این قیمت ها نسبت به سطوح آن در ابتدای سال به 1.05 – 1.02 دلار در هر پوند برای فروکروم پرکربن کاهش پیدا کرد. بعضی از تولیدکنندگان می گویند که قیمت ها حتی در حال حاضر کمتر از یک دلار در هر پوند در بعضی از بازارها است. به هر صورت یک تولیدکننده می گوید احتمالا تقاضا در سه ماه نخست سال 2015 به دلیل بالارفتن موجودی انبارهای مصرف کنندگان افزایش پیدا کند.
صادرات بیشتر سنگ منگنز
در بخش فرومنگنز تحول مهمی که اتفاق افتاده این است که شرکت بی.اچ.پی(BHP ) اعلام کرده بعضی از شرکت هایش از جمله سرمایه گذاری مشترک خود با شرکت انگلیسی امریکایی متالویز را خواهد فروخت. متالویز از یک واحد ذوب فرومنگنز پرکربن با ظرفیت 50 هزار تن در سال بهره برداری می کند.
نام این واحد ذوب سامانکور منگنز است. اما تحلیلگران معتقد نیستند که راهبرد شرکت بی.اچ.پی بتواند تولید در معادن منگنز افریقای جنوبی را تغییر دهد.
روند گسترده ای در بازار منگنز افریقای جنوبی به وجود آمده است و آن اینکه تولیدکنندگان سنگ منگنز همه به میزان صادرات خود افزوده اند. قیمت های ضعیف سنگ آهن در سال جاری سبب شده که افریقای جنوبی سنگ آهن کمتری صادر کند اما با توسعه قابل توجه ظرفیت سیستم ریلی این کشور این شرایط برای آن دسته از شرکت های معدنی که درنظر داشتند به میزان صادرات سنگ خود بیافزایند، فراهم شد.
شرکت کالاهاری منگنز یونایتد ( UMK) حدود 1.8 میلیون تن از طریق بندر سالدانها و نیز از طریق بندر الیزابت ( به دلیل ظرفیت مطلوب ریلی) صادر کرده است. سه تولیدکننده دیگر در منطقه کیپ شمالی نیز امسال از طریق بندر سالدانها از جمله بنادر کالاگاری ، Thipe e Ntle و اسمانگ سنگ منگنز صادر کرده اند.
در نتیجه به دلیل دسترسی بیشتر به سنگ تا حدی بر روی قیمت های آن فشار وارد آورده است. مصرف کنندگان معتقد بودند که بعضی از موانع مانند انتقال سنگ به بنادر همچنان در افریقای جنوبی وجود دارد اما نسبت به سال های قبل کمتر شده است.
بین سال های 2013 و 2014 عرضه سنگ منگنز از افریقای جنوبی تا 30 درصد افزایش یافته است. قیمت های سال 2014 سنگ در ابتدای سال هر تن فوب بندر الیزابت 3.24 دلار بود که در ماه مه به 3.06 دلار تنزل کرد. در ماه اکتبر به 3.26 دلار افزایش پیدا کرد.
تحلیلگران معتقدند که در مدت 5 تا 6 سال آینده عرضه مازاد سنگ منگنز وجود نخواهد داشت. بازار صنعت منگنز در حال حاضر در شرایط نامطلوبی قرار دارد تا اینکه تقاضا افزایش پیدا کرده و یا تولید کاهش یابد. بنابر این تولیدکنندگان باید از هزینه تولید خود بکاهند تا بتوانند در بازارهای کنونی به بقاء خود ادامه دهند.
شرکت منگنز کالاگادی در حال افزایش تولید معادن خود است تا در مدت 18 ماه آینده میزان تولیداتش را به 3 میلیون تن در سال برساند. این معدن سالانه 2.4 میلیون تن در سال خوراک یک واحد آگلومراسیون را تامین می کند و در نظر دارد در نهایت در منطقه شهرک صنعتی کوگا در استان کیپ شرقی یک واحد ذوب فرومنگنز به ظرفیت سالانه 320 هزار تن ایجاد کند.
استمرار ضرر و زیان در بخش وانادیوم
شرکت فولاد وانادیوم واقع در منطقه اورازهای ولد همچنان با ضرر و زیان و بازار راکد داخلی فولاد دست و پنجه نرم می کند. در نیمه نخست سال 2014 این شرکت در گزارش مالی خود 27.6 میلیون دلار ضرر و زیان اعلام کرده است که نسبت به مدت مشابه آن در سال 2013 بیش از 300 برابر افزایش نشان می دهد. میزان فروش فرووانادیوم آن اندکی افزایش داشته است.
امید می رود که با تلاش مدیریت جدید این شرکت و بهبود بازار داخلی و کاهش ارزش برابری Rand در برابر دلار امریکا این شرکت از وضعیت بهتری برخوردار گردد.
ارزش برابری Rand همچنان باقی خواهد ماند و تحلیلگران پیش بینی می کنند که در حال حاضر کمکی به صادرکنندگان فروآلیاژ افریقای جنوبی خواهد بود.
اما قیمت برق افزایش پیدا کرده و فراتر از نرخ تورم ملی 6 درصدی است که مایه نگرانی بوده و نیز افزایش تقاضای سطح دستمزد به میزان درصد دو رقمی از طرف نیروکاری همواره زحمتکش مشکل ساز شده است. قیمت های برق احتمالا در سال 2015 حدود 12 درصد افزایش پیدا خواهد کرد.
ارزش ضعیف برابری Rand در مقابل سایر ارزها کمک مطلوبی به صادرکنندگان است اما تحلیلگران نگران سطوح کنونی قیمت ها هستند چون قطعا قیمت برق و هزینه های کارگری افزایش پیدا خواهد کرد و این دیدگاهی است که کل دست اندرکاران صنعت فروآلیاژ افریقای جنوبی در این خصوص هم عقیده اند.
مترجم: علی غفوری