سازمــان توسعـه و نوســـازی
معادن و صنایع معدنی ایران

در طی سال های اخیر تعداد رو به رشدی واحد ذوب بزرگ ( با ظرفیتی بیش از 200 هزار تن در سال ) که شمش ثانویه آلومینیوم تولید کرده و پس از ریخته گری آلیاژی در چین آن را به صنایع خودروسازی و حمل و نقل کشور عرضه می کنند، به وجود آمد.

صادرات این واحدها به ویژه به ژاپن و کره جنوبی در حال افزایش است اما بخش اعظم محصولات در انتهای کار در صنایع خودروسازی چین مصرف می شود.
واحدهای کوچکتر تعطیل شده و جایگزین آن واحدهای جدید و بزرگی می شوند که دارای ظرفیت های اقتصادی بیشتری بوده و توجه بهتری به حفظ محیط زیست و کاهش مصرف انرژی دارند.
در بررسی های اخیر در زمینه کیفیت محصولات صنعت آلومینیوم چین نشان داده شده است که این کشور دارای بیش از 25 واحد ذوب با ظرفیتی بیش از 150 هزار تن در سال است. این واحدهای ذوب با بیش از 90 درصد ظرفیت کار می کنند و تعداد آنان به سرعت رو به رشد است. تعداد زیادی واحدهای ذوب کوچکتر نیز وجود دارد که اغلب زیر 50 درصد ظرفیت کار می کنند. این واحدهای کوچکتر با بلیعده شدن منابع قراضه شان توسط واحدهای بزرگتر بتدریج از بازار خارج می شوند.
برای آلیاژهای فلزات پایه ترکیبی در چین حداقل 24 تولیدکننده ریزدانه سازها و تعداد زیادی تولیدکننده سخت کننده ها و اصلاح کننده فعالیت دارند. واحدهای ذوب ثانویه غالبا سخت کننده هایی به شکل شمش برای مصرف داخلی خود تولید می کنند. با وجود اینکه کیفیت ریزدانه سازها رو به بهبود است اما هنوز به سطح استانداردهای غربی نرسیده است که دلیل آن نداشتن دانش فرایند تولید و کنترل کیفیت است.
واحدهای ذوب ثانویه کوچک به عنوان محصول اصلی دی اکسیدان تولید می کنند که به طور عمده به صنعت فولاد آسیا عرضه می شود اما برای واحدهای ذوب بزرگتر یک محصول فرعی یا جانبی محسوب می شود که ارزش افزوده آن پایین است. درمناطق دیگری صنایع پایین دستی که مفتول تولید می کنند ( هر کدام با بیش از 100 هزار تن ظرفیت در سال ) تولیداتشان را به بازارهای داخلی چین عرضه می کنند.
مناطق بازیافت آلومینیوم
منطقه اقتصادی Bohai که پکن و سایر شهرهای اصلی را در شمال شرق چین در برمی گیرد، دلتای رودخانه یانگتز شامل شانگهای و دلتای رودخانه پریل در جنوب شرقی چین شامل شن ژن و دونگنان سه منطقه از چهار منطقه ای هستند که آلومینیوم در آنجا بازیافت می شود و دولت در سال 2011 آن را به همین منظور طراحی کرده است. منطقه چهارم بیشتر مناطق مرکزی و شامل چنگدو و چونگ کینگ است.
با جابجایی واحدهای بازیافت کنونی به این مناطق شاهد هستیم که واحدهای کوچک با تاثیرات متقابل در کنار واحدهای بزرگ قرار گرفته اند و در حالی که واحدهای بزرگتر ( با ظرفیت 200 هزار تن در سال یا بالاتر) در چهار منطقه منتخب در حال راه اندازی هستند.
به هر صورت گرچه در حال حاضر واحدهای بازیافت کوچک که غالبا خصوصی هستند، بتدریج بسته می شوند اما بازسازی واحدهای ثانویه کشور به کندی پیش می رود.
واحدهای نورد پایین دستی و اکسترودرها غالبا شمش مورد نیاز خود را از واحدهای ذوب اولیه جنبی تامین می کنند. این واحدهای نورد و اکسترودرها با ذوب مجدد قراضه فرایندی خود و قراضه مشتری آن را به شمش، اسلب یا کلاف ریخته گری پیوسته تبدیل می کنند.
بر خلاف اروپا فقط چند واحد ذوب مجدد مستقل وجود دارد که قراضه آلیاژی پرفوژه مصرف کننده نهایی را پس از ذوب مجدد به شمش اکستروژن یا تختال نورد می کند. اکثر واحدهای ذوب مجدد به واحدهای نورد و اکسترودرها مرتبط می شوند و قراضه فرایندی خود را مجددا ذوب می کنند.
واحدهای ذوب اولیه بزرگ تلاش می کنند تا پیرامون آنان صنایع پایین دستی از جمله واحدهای ذوب ثانویه احداث شود. غالبا این مجتمع های بزرگ آلومینیومی با واحدهای ذوب آلومینیوم ثانویه برای تولید شمش ریخته گری ثانویه توسعه می یابند که ماده اولیه برای صنعت ریخته گری تحت فشار محسوب می شود. این صنایع یا واحدها از قراضه فرایندی کارخانه های همجوار یا ضایعات مصرف کننده نهایی وارداتی و قراضه های داخلی یا ضایعات کارخانه ای استفاده می کنند.
این واحدهای تصفیه به طور عمده ضایعات وارداتی خود را از امریکا و تا حدی هم از اروپا می خرند. چین به طور فزاینده ای قراضه مصرف کننده نهایی خود را تامین می کند اما هنوز در حال حاضر بسیار وابسته به واردات است.
عرضه و مصرف
چین از سال 2009 تا سال 2013 بیش از 2.5 میلیون تن در سال ضایعات آلومینیوم وارد کرده است که اوج آن 2.8 میلیون تن در سال 2010 بوده و واردات آن اندکی در سه سال بعد افزایش داشته و در سال 2013 به حدود 2.5 میلیون تن رسید.
بخش اعظم این ضایعات آلومینیومی از اروپا صادر شده است که پیوسته بیش از یک دهه بیشتر از آن که واردات شود صادر شده است.
صادرات ضایعات آلومینیومی اروپا در طی سال های 2013 – 2007 سالانه بیش از 0.5 میلیون تن بیشتر از واردات آن بوده است.
یکی از پویاترین مصرف کنندگان آلومینیوم ، صنایع خودروسازی چین است که در سال 2014 تولیدات آن به بیش از 23.7 میلیون دستگاه افزایش یافت. بخش عمده رشد تولید مربوط به اتوبوس ، مینی بوس و سواری ( تقریبا 20 میلیون دستگاه در سال 2013 ) بود. تولید کامیون و کامیونت در چین به حدود 3.8 میلیون دستگاه در سال 2014 رسید.
امروزه سواری چینی به طور عمده به بعضی از کشورهای آسیایی صادرمی شود و بخش اعظم آن برای مصرف داخلی است. در آینده نزدیک این سواری ها به مشتریان غربی هم صادر خواهد شد و این بدین مفهوم است که نیاز به آلومینیوم ثانویه در آینده افزایش خواهد یافت. در نهایت چین به میزان ضایعات آلومینیومی مصرف نهایی آن نسبت به میزان کنونی خواهد افزود اما همواره این کشور در آینده به واردات خارجی ضایعات نیاز خواهد داشت.
میزان تولید آلومینیوم ثانویه چین در سال 2014 به 9 میلیون تن رسید که حدود 5 برابر نسبت به 2.4 میلیون تن در سال 2013 افزایش نشان می دهد. بیش از 5 میلیون تن آلیاژهای ریخته گری در سال 2014 تولید کرده است که بقیه آن آلیاژهای پرفورژه است.
تولید ضایعات آلومینیومی مصرف کننده نهایی با نرخ رشد بسیار کندتری از 1.3 میلیون تن به 2.6 میلیون تن در طی همین دوره 12 ماهه افزایش یافته که به روشنی نشان می دهد چین نیازمند به واردات قراضه مصرف کننده نهایی برای تغذیه صنعت آلومینیوم ثانویه خود است. بسیاری از واحدهای ذوب ثانویه در واقع آلیاژهای ریخته گری را از آلومینیوم اولیه تولید می کنند که دلیل آن قیمت های پایین آلومینیوم در بورس فلزات شانگهای در مقایسه با قیمت آلومینیوم در بورس فلزات لندن است که بر اساس قیمت های ضایعات آلومینیومی وارداتی است.
واحدهای ذوب ثانویه پیشرفته چونگ کینگ
واحدهای ذوب ثانویه جدید چینی نه تنها بزرگ هستند بلکه دارای فناوری مدرنی هستند که آلایندگی آنان محدود است. اگر چه به طور عمده شرکت های دولتی تجهیزات غربی را وارد می کنند صنعت تولیدکننده تجهیزات بازیافت آلومینیوم چین کاملا قادر به ساخت کوره های چند محفظه ای بزرگ، کوره های دوار نوسانی، ماشین های دسته بندی جریان گردابی ، قیچی ها و دیگر تجهیزات سورتینگ است. علاوه بر این فناوری ساخت مشعل نیاز با آخرین استانداردهای مدرن هماهنگی دارد.