سازمــان توسعـه و نوســـازی
معادن و صنایع معدنی ایران

بر اساس آمارهای اعلام شده تاکنون در هفت درصد معادن کشور عملیات اکتشاف انجام گرفته و ارزش ذخایر معدنی حدود 700 میلیارد دلار برآورد شده است.
این آمار که در همایش های معدنی و یا مصاحبه های مسئولان ذیربط معدنی بخش دولتی و خصوصی اعلام شده، بیانگر ناچیز بودن فعالیت های انجام شده در بخش اکتشاف معادن نسبت به میانگین جهانی است.
ایران با داشتن حدود 60 میلیارد تن ذخایر معدنی و 68 نوع ماده معدنی، یکی از 10 کشور برتر معدنی جهان محسوب می شود و با داشتن یک درصد مساحت جهان سه درصد ذخایر جهانی را در اختیار دارد.
با وجود تلاش های انجام شده، هنوز در بخش اکتشاف معادن از میانگین جهانی عقب هستیم به طوری که طی 35 سال گذشته حجم فعالیت های اکتشافی در دنیا 10 برابر شده اما در ایران فعالیت های چشمگیری در زمینه اکتشافات معدنی انجام نشده است.
همچنین میزان حفاری معادن در کشور در مقایسه با دیگر کشورها در حد پایینی است؛ به طوری که کانادا تنها در یک سال 9 میلیون متر حفاری معادن داشته ، در حالی که ایران در 10 سال گذشته در مجموع 2 میلیون متر حفاری کرده است.
اکنون این سوال مطرح است که آیا در همه جای دنیا فقط دولت ها اقدام به اکتشافات معدنی می کنند؟ بررسی ها نشان می دهد که در اغلب کشورهای معدنی، اطلاعات پایه زمین شناسی با نقشه های دقیق آن از سوی دولت ها تهیه و در اختیار سرمایه گذاران که به طور عمده شرکت های خصوصی هستند، قرار داده می شود و بعد از این مرحله، تمام فعالیت های اکتشاف توسط شرکت های اکتشافی انجام می شود.
در ایران هر چند که اکتشاف یک وظیفه حاکمیتی محسوب می شود، اما در شرایط حاضر که دولت با کمبود منابع مالی روبروست، تشکیل هلدینگ های تخصصی اکتشاف معادن ضروری به نظر می رسد.
تشکیل هلدینگ های تخصصی اکتشاف در ایران یا شرکت های بزرگ اکتشافی معادن کمک می کند تا اهداف سند چشم انداز و همچنین برنامه پنجم در بخش معدن و صنایع معدنی به نحو مطلوب محقق شود.
به اعتقاد کارشناسان برای انجام اکتشافات معدنی به معنای واقعی لازم است اکتشاف متناسب با شاخص های جهانی مدنظر قرار گیرد و حفاری ها به سطح میانگین جهانی نزدیک شود که در این زمینه نیازمند بودجه کافی و امکانات و تجهیزات نوین روز دنیا هستیم.
آمارها نشان می دهد که کشورهای معدنی جهان با اصلاح نگاه اقتصادی و سرمایه گذاری در بخش اکتشاف توانسته اند اکتشافات معادن و به تبع آن تولید مواد معدنی را افزایش دهند؛ لذا در ایران نیز با تشکیل شرکت های بزرگ و تخصصی اکتشاف و البته سودآور کردن آنها، سرمایه گذاران رغبت بیشتری برای سرمایه گذاری در این بخش خواهند داشت.
در حقیقت، افزایش اکتشافات و تولید مواد معدنی، این نوید را به کل صنعت کشور بویژه صنایع معدنی می دهد که این صنایع با اطمینان از تامین مواد اولیه، نسبت به تولید بیشتر و یا اجرای طرح های توسعه سرمایه گذاری کنند.
امروز که نگاه اکثر سیاستگذاران کشور به اقتصاد معدن به جای نفت معطوف شده و تلاش مجلس شورای اسلامی تاکید بر اصلاح قوانین و مقررات با هدف حضور هر چه بیشتر بخش خصوصی در چرخه فعالیت های معدنی است، امیدواریم با تشکیل هلدینگ های تخصصی اکتشاف، حرکت های جهشی در اکتشافات معدنی آغاز شود و تداوم یابد.