تولید محصولات معدنی توام با اجرای مسوولیت اجتماعی

در این جمع تنی چند از نخبگان و پیشکسوتان حوزه مستند از جمله فرهاد وَرَهرام،‌ حضور داشتند. این تیم روز نخست از معدن شماره 3 گل گهر (گهر زمین) و کارخانه های فرآوری دیدن کردند و روز دوم معدن در معدن شماره یک، بخش های سنگ شکن، کنسانتره و گندله سازی و طرح های تولید شمش و ورق فولادی گل گهر حضور یافتند. این برنامه تنها فعالیت های تولیدی را منعکس نکرد بلکه زمینه ای برای همکاری بخش هنر با حوزه تولید شد.
در این برنامه که مدیر عامل و برخی از مدیران مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نیز حضور داشتند، تصویری از اقدامات مجموعه گل گهر طی سال های گذشته ارایه شد که نشان می داد مدیریت، علاوه بر حرکت در حوزه تولید، تلاش های خود را به بخش اجتماعی منطقه، شهرستان سیرجان و حتی استان های همجوار هم تسری داده است.

گل گهر از 6 ناحیه معدنی تشکیل شده که معدن شماره یک در اختیار شرکت معدنی و صنعتی گل گهر و معدن شماره سه در اختیار گهر زمین است. (4 معدن دیگر متعلق به مجتمع سنگ آهن سیرجان- وابسته به ایمیدرو- است که شرکت های خصوصی فعالیت های آن را برعهده گرفته اند.)

معادن یک و سه که تا سال های گذشته تنها مشغول به تولید سنگ آهن و کنسانتره بودند،‌ امروزه توانسته اند زنجیره کاملی از تولیدات را در اختیار گیرند. تنها در شرکت گل گهر 7 خط تولید کنسانتره به ظرفیت 15 میلیون تن و دو کارخانه گندله سازی به ظرفیت 10 میلیون تن فعالیت دارند. آنطور که در برنامه شرکت گل گهر قرار دارد خط تولید شمش به ظرفیت یک میلیون تن، اواخر پاییز راه اندازی می شود. در کنار دست این کارخانه نیز پروژه تولید ورق فولادی این شرکت وارد عملیات ساخت شده که با راه اندازی آن،‌ مجموعه ای با ارزش افزوده بالاتری به این مجتمع افزوده می شود.

مانعی برای خام فروشی

این گروه مستند ساز در سخنانی جداگانه و در نشست با مدیر روابط عمومی شرکت معدنی و صنعتی گل گهر از یک شو، نسبت به تکمیل شدن این زنجیره تولید، رشد ارزش افزوده و آن چیزی که مانع خام فروشی نامیده می شود، ابراز خرسندی کردند اما در عین حال در سوال و جواب با مدیران معادن و کارخانه های گل گهر، با نگاهی انتقادی به دنبال تعهدات متقابل بخش تولیدی در قبال منطقه، ‌امور فرهنگی و محیط زیست بودند.

حضور در معدن شماره 3 که لقب بزرگ ترین معدن خاورمیانه را دارد نقطه عطفی در برنامه سفر اهالی هنر به این معدن بود. معدنی که گفته می شود مرغوب ترین سنگ آهن منطقه را دارد و از ابعاد 1.7 کیلومتر در 1.6 کیلومتر برخوردار است. طول هر پله آن به 15 متر می رسد و اکنون تا عمق 200 متری استخراج در آن انجام می شود و قرار است تا پایان عمر معدن به عمق 430 متری می رسد.

سه سال خاموش

طبق گزارشی که از سوی امیر منصوری پناهی مدیر معدن شماره 3 ارایه شد،‌ از 1.2 میلیارد تن ذخیره سنگ آهن در 6 معدن گل گهر، 60درصد در دل همین معدن است. برنامه های این معدن نشان می دهد 240 میلیون تن از ذخیره سنگ آهن، به صورت روباز برداشت می شود. پناهی به نکاتی اشاره می کند که می توانست منافع بیشتری نصیب کشور کند؛ "در دوره احمدی نژاد، این معدن بزرگ، سه سال تعطیل بود و حساب کنید چه منافعی را در طول آن مدت از دست دادیم".

وی در ادامه به موضوع چالش تکنولوژی هم اشاره می کند و می افزاید:‌ چنانچه قادر به برداشت به صورت زیر زمینی باشیم، ماده معدنی بیشتری نصیب زنجیره فولاد خواهد شد.

پناهی می افزاید: از این معدن سالانه 15 میلیون تن مده معدنی خارج می شود و همین امر حجم انبوهی از جا به جایی ها را به همراه دارد. البته باید تاکید کرد که هم اکنون نیاز به 120 دامپتراک داریم که با توجه به قیمت های فعلی، به هزینه بالایی نیاز است.

از سوی دیگر مستندسازان سوالاتی درباره وضعیت مصرف آب، مواجهه با آب های زیرزمینی و محیط زیست منطقه می پرسند. سوالاتی که برخی پاسخ داده می شود و به عنوان مثال انتقال آب موجود در معدن به کارخانه های فرآوری و استفاده از آن که جزو نکات قابل توجه در معدن است.

اشتغال 2300 نفری

وی می گوید:‌ معدن و زنجیره آن پتانسیل بالایی برای اشتغال دارد. برداشت هر 45هزار تن ماده معدنی، یک شغل ایجاد می کند. هم اکنون 2300نفر فقط در بخش معدن مشغول به کار هستند. مدیر معدن در برابر پرسش حاضران درباره ترکیب نیروی انسانی شاغل در این شرکت می گوید: "80درصد این نیروها بومی هستند".

گهر زمین هم اینک از ظرفیت 6 میلیون تنی تولید کنسانتره سنگ آهن برخوردار است و البته بازدیدی که از یک سایت انجام شد،‌ نشان داد این شرکت پروژه ای نیز برای ساخت کارخانه گندله سازی به ظرفیت 5 میلیون تن در دست ساخت دارد.

شمش گل گهر، اواخر پاییز

صبح روز بعد برنامه حضور در معدن و کارخانه های گل گهر کلید می خورد. این شرکت دو کارخانه تولید آهن اسفنجی با مجموع ظرفیت 3.7 میلیون تن دارد. طبق گزارش ارایه شده، کارخانه 2 میلیون تنی این شرکت،‌ بزرگ ترین واحد تولید کننده آهن در ایران است. گل گهر کارخانه یک میلیون تنی شمش فولاد را نیز در دست راه اندازی دارد که طبق پیش بینی ها تا اواخر پاییز به تولید و بهره برداری می رسد. همچنین برای تکمیل زنجیره تولید، طرحی در دست اجراست که هدف آن تولید 3.5 میلیون تن ورق فولادی به عرض (3 تا 6 میلی متر) است. تاکنون قراردادهای اولیه آن بسته شده است و پیمانکاران مشغول به کار هستند. نکته قابل توجه اینکه تاکنون مابقی شرکت های معدنی،‌ تا مرحله تولید ورق فولادی پیش نرفته اند و تنها به تولید شمش فولاد رسیده اند.

خوارک کارخانه های گل گهر از معدن شماره یک تامین می شود. معدنی که در ابعاد 3 کیلومتر در 980 متر است. مقیاس فعالیت در این معدن نیز از پرسش های جمع مستندسازان است. این معدن از 300 میلیون تن ذخیره برخوردار بوده و تاکنون 200 میلیون تن آن برداشت شده است. همزمان، انجام فعالیت های اکتشافی در محدوده معدن و مناطق مجاور آن در حال انجام است. در این زمینه حفاری هایی تا عمق 750 متری انجام شده و مواد معدنی قابل توجهی به دست آمده (حدود 100 میلیون تن تخمین زده شده) اما هنوز میزان ذخایر جدید اعلام نشده است.

آب شیرین خلیج فارس، 98 به گل گهر می رسد

از سوی دیگر تا سال آینده خط انتقال آب (شیرین شده) به گل گهر می رسد. امتداد این خط به شرکت ملی مس در سرچشمه و سپس به معدن چادرملو می رسد. این پروژه نه تنها نقطه قابل اتکایی برای توسعه معادن و صنایع معدنی به شمار می آید که برای شهرهای اطراف همچون سیرجان و ... نیز جنبه حیاتی خواهد داشت. طبق برنامه ریزی صورت گرفته، آب از محل معادن به سیرجان صادر می شود.

این شرکت طی سال های گذشته تمرکز خاصی بر مسوولیت اجتماعی کرده است. از همین رو مدیریت شرکت معدنی و صنعتی گل گهر با تدوین سند مسوولیت اجتماعی،‌ توانسته در پروژه های درمانی، زیرساخت شهری، ورزشی و فرهنگی، تفریحی و رفاهی مشارکت کند.