گام نخستین بخش معدن در مسیر استقلال آبی از منابع سطحی و زیرزمینی

متن کامل گفت و گو از نظر مخاطبان ارجمند می گذرد.

مهمترین موانع در مسیر اجرای این طرح چه بود و ایمیدرو چه نقشی در پروژه ایفا کرد؟
در زمان تعریف طرح، تامین مالی یکی از مهمترین مسائل اجرای طرح بود که با سازماندهی مناسب در وزارت صنعت معدن و تجارت، توانستیم شرکت‌های بزرگ بخش معدن و صنایع معدنی از جمله معدنی و صنعتی گل گهر، ملی صنایع مس، معدنی و صنعتی چادرملو را جهت پشتیبانی از اجرا درگیر این طرح کنیم به طوری که بخشی از منابع مالی را تامین و سپس با اخذ وام از صندوق توسعه ملی و کنسرسیوم بانک‌ها مشکلات تامین مالی را برطرف سازیم.

به طور کلی باید اذعان کرد که این شرکت های بزرگ بودند که پروژه را اجرا کردند اما در مورد نقش ایمیدرو باید گفت که در فازهای انتهایی، ایمیدرو از طریق مدل تهاتر، ارز مورد نیاز طرح را تامین کرد. همچنین این سازمان توانست مساله معارضان زمین را از طریق مصوبه هیات وزیران برطرف کند. موضوع دیگر سازماندهی مناسب طرح بود که در آن مجموعه ای از پیمانکاران در حوزه های مختلف حضور داشتند. این مساله نیز از طریق راهبری مناسب توسط سهامداران و تیم مجری طرح به خوبی عملیاتی شد. نکته ای که در اینجا قابل ذکر است، هدایت بخشی از منابع کشور به حوزه های پیشران، یکی از اهداف کلی اجرای این پروژه به شمار می آید.

آیـا تکمیـل فـاز اول پـروژه انتقال آب می تواند زمینـه توسـعه فعالیت های صنعتی در این منطقه را فراهم کنـد؟ در واقـع آیـا اجرایـی شـدن ایـن طـرح فراهـم می توانـد بـه ایفای شـعار جهش تولیـد در این منطقه و کشـور منجر شـود؟

از آنجایی که عمده معادن بزرگ کشور در نواحی خشک شرق کشور واقع شده اند با هدف توسعه این ذخایر و فرآوری آنها و جلوگیری از خام فروشی این خط انتقال تعریف و اجرایی شد.
باتوجه به پروژه‌هایی که در 3 استان هرمزگان، کرمان و یزد در بخش معدن و صنایع معدنی در حال اجرا است، با تکمیل این طرح ملی و انتقال آب به نواحی مربوطه شاهد جهش تولید و توسعه در این مناطق خواهیم بود.
علاوه بر آن، با در نظر گرفتن تداوم تامین آب از طریق این خط انتقال به نواحی شرقی کشور، می توان شاهد کاهش مصرف آب از سایر منابع توسط شرکت‌های بزرگ معدنی باشیم که چنین امری فرصت توسعه صنایع کوچک و متوسط در این بخش را محیا می کند.

با توجه به اینکه تملک مسیر انتقال و همچنین تونل ها انجام شده، ادامه مسیر و تکمیل فازها در چه زمانی انجام می شود؟
به نظر می رسد با توجه به شرایط موجود، تکمیل فازهای طراحی شده تا مس سرچشمه (قطعه دوم) و چادرملو (قطعه سوم) تا پایان سال جاری یا ابتدای سال آینده انجام شود. در ادامه بررسی امکان توسعه این طرح به سایر استان‌ها نیز در دست اقدام است.

منافع بلند مدت این طرح برای منطقه و کشور چیست؟
به سبب بزرگی مقیاس طرح -که از آن به عنوان یک اَبَر پروژه یاد می شود-، منافع بلند مدت این طرح ملی ابعاد مختلفی پیدا می کند که مهمترین آن ها، تامین پایدار آب معادن و صنایع معدنی استان‌های هرمزگان کرمان و یزد و تامین بخشی از آب شرب این مناطق است. همچنین موضوعات اساسی نظیر اشتغال پایدار ناشی از اجرای این طرح ملی، قطع استفاده از آب‌های زیرزمینی این استان‌ها برای صنایع معدنی و کمک به افزایش سطح آب‌های زیرزمینی در بلندمدت؛ در کنار مواردی همچون استفاده از مزیت آب دریا و تبدیل آن به مزیت رقابتی برای توسعه صنعت، الگو قرار دادن اجرای این طرح ملی موفق توسط کنسرسیومی از شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی، امکان الگو برداری جهت اجرای آب از دریای عمان به سایر استان ها، و ایجاد آبادانی در نواحی که در مسیر انتقال آب قرار دارند،‌ جزو منافع بلندمدت چنین پروژه عظیمی است. در کنار نکات فوق، این نکته هم قابل ذکر است که پروژه انتقال آب از خلیج فارس، سبب افزایش عزت ملی به سبب ارتقای توانمندی داخلی شده است.

انجام این پروژه تا چه حدی می تواند بر صنعتی شدن استان های مشمول طرح، اثربگذارد؟
با اجرای این طرح پتانسیل سرمایه گذاری در این 3 استان افزایش می یابد به این دلیل که یکی از محدودیت‌های سرمایه گذاری در استان‌های خشک کشور، مساله تامین آب است که با اجرای طرح، چالش فوق برطرف می شود. به بیانی دیگر بخش معدن و صنایع معدنی به عنوان پیشرو، گام در مسیری نهاده که با استقلال آبی از منابع سطحی و زیرزمینی، موضوع حیاتی کمبود آب در کشور را برطرف می کند.

از سوی دیگر اجرای خط انتقال آب، ثمراتی در پی دارد که تا سال های آینده، منافع آن نصیب حوزه های مختلف اقتصادی و اجتماعی مناطق کم آب ایران می شود. به عنوان نمونه یکی از ویژگی های برجسته این طرح، ایجاد زیرساخت ها برای اجرای پروژه انتقال آب به میزان سه برابر ظرفیت موجود در حوزه های شیرین سازی آبگیری، آزادسازی مسیر و ایجاد تاسیسات وابسته و احداث تونل است. در کنار این امر باید توانمندسازی مشاوران، پیمانکاران و سازندگان داخلی در طول اجرا و همچنین پروژه های مشابه و نیز آزادسازی، تملک و احداث 820کیلومتر جاده دسترسی به عرض 30 متر به منظور حداقل احداث دو خط جدید علاوه بر خط فعلی را مورد اشاره قرار داد.
چنانچه نگاهی به برخی از جزئیات طرح داشته باشیم مشخص می شود که ظرفیت سازی قابل توجهی در صنایع داخلی ایجاد شده است به طوری که در این طرح با 194 سازنده داخلی به منظور استفاده از توان فنی و مهندسی، بومی سازی و نیز تولید برخی تجهیزات پیشرفته از جمله پمپ ها و الکتروموتورها، شیرهای بزرگ صنعتی و ... قرارداد بسته شده است. این امر جای خرسندی بسیار دارد و ما خود را قدردان صنعتگران داخلی می دانیم و از این بابت سپاسگزاریم.

تأثیـر آغاز فـاز اول پـروژه بر خودبـاوری ملی و جهش تولیـد و رونـق تولید در کشـور چگونه ارزیابـی می کنید؟
این طرح همچون هر پروژه عظیم، اثرات قابل توجهی در توسعه اشتغال کشور داشته و توانسته اشتغال مستقیم و غیر مستقیم برای 16هزار نفر در رده های مختلف مهندسی و اجرا ایجاد کند. درکنار این شاخص ها، تاثیر مثبت بر اقلیم مناطق جنوبی و شرقی کشور،‌ جلوگیری از برداشت های بی رویه سطحی و زیرزمینی، تاثیرات مثبت بر وضعیت اجتماعی مناطق فوق و جلوگیری از مهاجرت از جمله برجستگی های پروژه است که جای دارد به صورت مجزا به آن پرداخته شود.